Marius Buiting houdt zich als directeur van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn (NVTZ) intensief bezig met de kwaliteit van de zorg. We vroegen hem naar het belang van goed toezicht in de zorg. Een actuele vraag, zeker nu veel kleinere zorgorganisaties een raad van toezicht moeten hebben op basis van de Wtza.
“Bij zorgorganisaties staat het bieden van genezing of het verbeteren van de kwaliteit van leven altijd op de eerste plek: goed bestuur en toezicht helpt bij het leveren van die core business en moet je plaatsen in het belang van de cliënten. Want als het bestuurlijk niet goed gaat, heeft dat z’n weerslag op de patiënten. Een tante van mij was boven de 90 jaar oud en kreeg thuiszorg. Toen ging die thuiszorgorganisatie failliet en was zij daar de dupe van. Dat moet je niet willen.
Goed toezicht is dan ook essentieel voor de continuïteit van de zorg. Nu hebben we de situatie dat ook veel kleinere zorgorganisaties een raad van toezicht van tenminste drie personen moeten oprichten door de nieuwe Wet Toetreding Zorgaanbieders (de Wtza). Het gaat hierbij om kleinschalige organisaties: zoals een thuiszorgorganisatie, een tandartsenpraktijk of nieuwe markttoetreders. Die zijn vaak heel cliënt-gedreven: een groep betrokken ouders bijvoorbeeld die vinden dat de zorg voor hun gehandicapte kind beter kan. Of mensen die een zorgboerderij beginnen.
De dynamiek is hier anders dan bij grotere organisaties: ik vergelijk ze weleens met familiebedrijven. Heel gedreven, enthousiast, en inhoudelijk sterk. Tegelijkertijd zijn het mensen die niet altijd van pottenkijkers houden. Dat maakt het lastig om toezicht te accepteren. Maar als de organisatie bijvoorbeeld snel groeit, komen er toch wat complexe vraagstukken naar boven waar ze hulp bij kunnen gebruiken. Waar vinden ze nieuwe mensen? Welke richting moeten ze uit? Hoe doen ze het met hun financiën? Hier kunnen goede toezichthouders bij helpen.
De meerwaarde van het toezicht is namelijk groot. Het zijn mensen die met je mee willen denken, die adviseren en met je sparren, die bij spanningen kunnen inspringen en je aan de juiste mensen kunnen helpen. Vanuit hun ervaring en wijsheid helpen zij de zaken in goede banen te leiden. Het is gewoon fijn om ruggenspraak te houden met mensen in je nabijheid die weten wat er speelt, zodat je het wiel niet opnieuw hoeft uit te vinden. Je bent al druk genoeg met de zorg voor jouw cliënten.
Heel belangrijk hierbij is dat de toezichthouders onafhankelijk zijn. Geen familie, geen vrienden, geen verre neven. De nieuwe wet schrijft het zelfs voor. Het moeten objectieve mensen zijn, met een frisse blik van buiten. We zijn bij de NVTZ dan ook voor een onafhankelijke werving, want dan zoom je in op welke expertise je werkelijk nodig hebt.
En dit zorgt voor diversiteit. Je wilt ook niet drie dezelfde soort mensen in je raad hebben. Eén van je toezichthouders is iemand met financiële ervaring. Een ander is heel sterk op de inhoud. En de laatste persoon heeft een groot netwerk en heeft veel kennis van organisatieontwikkeling. Dan krijg je een mooie mix, een gewogen raad. Kijk ook naar verschillende leeftijden: een ervaren persoon die het spel al een keer heeft gespeeld, met daarnaast een jonge, maatschappelijk geïnteresseerde toezichthouder die het vak nog verder moet leren.
Ik had laatst een zorgorganisatie aan de lijn. Er was veel misgegaan en ze hadden een boete gekregen. Wat bleek, ze hadden een rvt zonder iemand met de juiste financiële deskundigheid. Dan kan het misgaan. Want je ziet toch vaak dat mensen alleen maar rekening houden met mooi weer. Een goede, financieel onderlegde toezichthouder doet dit niet, die kijkt ook naar wat er mis kán gaan. En dat is belangrijk. Je wilt niet op de vingers getikt worden.
Het kost misschien tijd en ook geld om toezicht goed in te regelen, maar het is het waard. Sommige mensen zien het nu misschien nog als een moetje en doen het dan niet zorgvuldig. Dat is een risico. Regel het professioneel in en dan krijg je een raad van toezicht met meerwaarde. Door samen te sparren, te evalueren en met elkaar mee te denken help je jezelf en de organisatie verder.”
Ben jij een zorginstelling die aan de Wtza moet voldoen? Wil je meer weten over het oprichten van een Raad van Toezicht? Vraag nu onze RvT-bundel aan, vol handige tips en praktische richtlijnen.
Lees hoe je een RvT voor de Wtza opricht, wat het voor jouw zorgorganisatie kan betekenen en laat je inspireren door persoonlijke verhalen van ondernemers en toezichthouders in de zorg.
Op 1 januari 2022 is de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) in werking getreden. Deze wet verplicht zorgorganisaties met een vergunningsplicht om een onafhankelijke Raad van Toezicht (RvT) aan te stellen van ten minste drie personen. Wat betekent dit voor deze zorgorganisaties? Waar moeten ze rekening mee houden? We vroegen het aan eerstelijnszorgjurist David Renkema.
Dit betekent de komst van de Wtza
Het is niet niks voor veel zorgorganisaties: binnen redelijk korte tijd een Raad van Toezicht oprichten van ten minste drie personen. Hoe regel je dat zo ineens? En vooral, hoe kun je dit ‘moetje’ vooral in jouw voordeel laten werken? We vroegen het aan Gerben van der Werf, directeur van Wtzatoezicht.nl.
De voordelen van goed toezicht
Als jonge groeiende zorgorganisatie moest Visite Zonder Zorgen op zoek naar een Raad van Toezicht (RvT), en ook nog eens met spoed. Directeur Ramona van den Berg kwam hiervoor terecht bij Wtzatoezicht.nl. Binnen twee weken was het geregeld. “We kregen meteen goede tips van de kandidaten, in de eerste gesprekken al.”
Een toezichthouder vinden via Wtzatoezicht.nl