Op 1 januari 2022 is de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) in werking getreden. Deze wet verplicht zorgorganisaties met een vergunningsplicht om een onafhankelijke Raad van Toezicht (RvT) aan te stellen van tenminste drie personen. Wat betekent dit voor deze zorgorganisaties? Waar moeten ze rekening mee houden? We vroegen het aan eerstelijnszorgjurist David Renkema.
“In principe moeten alle vergunningsplichtige zorgorganisaties een interne toezichthouder hebben, behalve die met tien of minder zorgverleners. Er zijn gelukkig wel diverse uitzonderingen op dat getalscriterium, onder meer in de eerstelijnszorg zonder verblijf, zoals bijvoorbeeld huisartsen. Daar hoef je pas een interne toezichthouder te hebben vanaf 26 zorgverleners.
De telling van het aantal zorgverleners kan best lastig zijn. Uitbesteding van zorg telt bijvoorbeeld óók mee. Een zorgverlener die parttime werkt telt als één, en ook de zorgverleners van een onderaannemer tellen mee. Medewerkers die geen zorg verlenen, zoals stafmedewerkers en vrijwilligers of stagiaires, tellen in dit verband niet mee.
Je kunt hier vinden welke organisaties vergunningsplichtig zijn.”
“Ja. Even in het algemeen, in de wet staat: de interne toezichthouder houdt toezicht op het beleid van de dagelijkse of algemene leiding van de organisatie en de algemene gang van zaken en staat de leiding van de organisatie met raad ter zijde. Onafhankelijkheid is hierbij belangrijk.
De nieuwe wet stelt allerlei eisen aan de onafhankelijkheid. Zo mogen de leden van de RvT bijvoorbeeld geen werknemers zijn geweest bij de organisatie in de drie voorafgaande jaren en ze mogen daar ook geen werkzaamheden hebben verricht. De RvT moet zo zijn samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar en de leiding van de organisatie onafhankelijk en kritisch kunnen werken.”
“Nee, het type toezicht dat de Wtza voorschrijft is informeler dan de regels voor toezicht zoals die in de Governance Code Zorg worden beschreven. Voor kleinere zorgaanbieders die georganiseerd zijn in een eenmanszaak of maatschap is het bijvoorbeeld niet passend dat de RvT de eigenaar kan ontslaan, of de accountant aan mag wijzen. Dat schrijft de Wtza ook niet voor. Natuurlijk houdt de RvT toezicht, dat is ook de bedoeling, maar je bent er als toezichthouder om advies te geven, mee te denken, de organisatie de juiste weg te wijzen.
Mijn advies aan zorgaanbieders is: nu de wet er nu eenmaal is, zie vooral ook de positieve kanten: je kunt écht wat aan een RvT hebben. Ik hoop dan ook dat zich veel toezichthouders melden voor deze rol, liefst met een achtergrond in de zorg. Zij kunnen deze organisaties echt iets goeds brengen met hun kennis en know-how.”
“Voor bestaande organisaties die Wtza-vergunningsplichtig zijn, geldt vanaf 1 januari 2022 een overgangstermijn van twee jaar om een vergunning aan te vragen. Dat betekent dat je tot 1 januari 2024 hebt. Op het moment dat je als zorgorganisatie – binnen de overgangsperiode van twee jaar – een Wtza-vergunning aanvraagt, moet je aan de eisen van een onafhankelijke interne toezichthouder voldoen.”
“Ja, want het kost natuurlijk tijd om het allemaal te regelen. Om de vergunning te krijgen, moet je al drie toezichthouders hebben. En dit mogen niet je buurman of je neef zijn, want het moeten onafhankelijke, objectieve mensen zijn. Daarnaast moet je je statuten en regelementen goed op orde hebben. Als je dit pas in december 2023 gaat oppakken, ben je echt veel te laat.
Mijn advies zou zijn om er nu over na te gaan denken en de snel de eerste stappen te zetten. Belangrijk is ook om je te realiseren dat vanaf medio 2020 veel zorgaanbieders ook een cliëntenraad moeten hebben. In het kader van de vergunningverlening wordt dit ook getoetst. Ik merk dat dit nog niet overal even goed is geïmplementeerd.”
“Dat is nu lastig te zeggen. Ik verwacht dat het CIBG in het begin ruimhartig zal zijn, en zorgorganisaties die niet voldoen aan de eisen van de wet nog wat tijd zullen geven, maar zeker is dat niet. Wat mij betreft is wel zeker dat dit niet zomaar los zal lopen. Ik weet dat sommige mensen denken, we zijn nog niet uitgelobby’d, maar deze wet is er en zal blijven. Op een gegeven moment zal er gehandhaafd gaan worden. Je zult aan de wet moeten voldoen, om uiteindelijk boetes en verdere nadelige gevolgen te voorkomen. Dus je kunt maar beter snel beginnen. Als je het goed inregelt, dan kun je er ook echt wat aan hebben.”
Ben jij een zorginstelling die aan de Wtza moet voldoen? Wil je meer weten over het oprichten van een Raad van Toezicht? Vraag nu onze RvT-bundel aan, vol handige tips en praktische richtlijnen.
Lees hoe je een RvT voor de Wtza opricht, wat het voor jouw zorgorganisatie kan betekenen en laat je inspireren door persoonlijke verhalen van ondernemers en toezichthouders in de zorg.
Als jonge groeiende zorgorganisatie moest Visite Zonder Zorgen op zoek naar een Raad van Toezicht (RvT), en ook nog eens met spoed. Directeur Ramona van den Berg kwam hiervoor terecht bij Wtzatoezicht.nl. Binnen twee weken was het geregeld. “We kregen meteen goede tips van de kandidaten, in de eerste gesprekken al.”
Een toezichthouder vinden via Wtzatoezicht.nl
Het is niet niks voor veel zorgorganisaties: binnen redelijk korte tijd een Raad van Toezicht oprichten van ten minste drie personen. Hoe regel je dat zo ineens? En vooral, hoe kun je dit ‘moetje’ vooral in jouw voordeel laten werken? We vroegen het aan Gerben van der Werf, directeur van Wtzatoezicht.nl.
De voordelen van goed toezicht
Marius Buiting houdt zich als directeur van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn (NVTZ) intensief bezig met de kwaliteit van de zorg. We vroegen hem naar het belang van goed toezicht in de zorg. Een actuele vraag, zeker nu veel kleinere zorgorganisaties een raad van toezicht moeten hebben op basis van de Wtza.
Het belang van goed toezicht