De regels voor intern toezicht in de jeugdzorg veranderen ingrijpend. Met de nieuwe 'Wet verbetering beschikbaarheid jeugdzorg' wordt intern toezicht verplicht voor een groot deel van de jeugdzorgaanbieders.
De ontwerpregeling van het ministerie van VWS maakt inmiddels duidelijk wat er concreet gevraagd zal worden, van de omvang van de raad tot de eisen aan onafhankelijkheid en ervaring.
Bij Wtzatoezicht.nl volgen we die ontwikkelingen op de voet en helpen we organisaties om de vertaalslag naar de praktijk te maken.
Voor wie geldt de verplichting?
Volgens het ontwerp van VWS moeten de volgende organisaties een interne toezichthouder instellen:
- Gecertificeerde instellingen (GI’s)
- Jeugdhulpaanbieders met meer dan tien jeugdhulpverleners die jeugdhulp met verblijf verlenen of doen verlenen
- Jeugdhulpaanbieders met meer dan vijfentwintig jeugdhulpverleners die ambulante jeugdhulp verlenen of doen verlenen
Kleinere organisaties vallen buiten de verplichting, net als solistisch werkenden, gemeenten die zelf jeugdhulp (doen) verlenen en voor aanbieders die uitsluitend vervoer verzorgen.
De regeling moet nog formeel worden vastgesteld via Koninklijk Besluit, maar de beoogde inwerkingtreding is 1 januari 2026.
Wat houdt de verplichting in?
De regeling bepaalt dat iedere organisatie die onder deze wet valt:
- een interne toezichthouder heeft die onafhankelijk is van het bestuur;
- minimaal drie natuurlijke personen benoemt als toezichthouders;
- leden benoemt voor maximaal vier jaar, met één mogelijke herbenoeming;
De interne toezichthouder houdt toezicht op het beleid van het bestuur, de financiële positie en de kwaliteit van de jeugdhulp. Het bestuur informeert de toezichthouder ten minste eenmaal per jaar over strategie, risico’s en beheersing, zodat goed toezicht mogelijk is.
Nieuw is ook dat organisaties bevorderen dat in de raad van toezicht minimaal één lid zitting heeft met ervaringsdeskundigheid in de jeugdzorg, bijvoorbeeld als ouder, jeugdige of professional. De organisatie moet kunnen toelichten hoe daar aandacht aan is besteed.
Wat betekent dit in de praktijk?
Voor veel middelgrote en kleinschalige jeugdzorgaanbieders betekent dit dat zij voor het eerst een raad van toezicht moeten instellen. Dat vraagt niet alleen om het vinden van drie geschikte leden, maar ook om het nadenken over rolverdeling, onafhankelijkheid en ervaring.
Voor organisaties die al een raad van toezicht hebben, kan de nieuwe regeling aanleiding zijn om te bekijken of de huidige samenstelling nog past bij de nieuwe uitgangspunten. Bijvoorbeeld als de raad sterk uit één netwerk komt, of als ervaringskennis nog ontbreekt.
De exacte invulling van deze eisen wordt de komende tijd verder uitgewerkt in de nadere regelgeving en de praktische toelichting vanuit VWS.
De profielschets wordt verplicht
De regeling schrijft voor dat iedere organisatie een profielschets opstelt voor de raad van toezicht. Zo’n profiel helpt om bewust te bepalen welke kennis, ervaring en achtergronden nodig zijn om goed toezicht te kunnen houden en om te zorgen dat de raad onafhankelijk en evenwichtig is samengesteld.
Bij Wtzatoezicht.nl werken we aan de Profielservice Jeugdzorg: een praktisch hulpmiddel waarmee organisaties straks eenvoudig kunnen vastleggen welke kenmerken en kwaliteiten in hun raad nodig zijn.
Goed toezicht gaat verder dan voldoen aan regels
De nieuwe regeling maakt duidelijk wat er formeel van intern toezicht verwacht wordt. Maar in de praktijk draait goed toezicht om meer dan alleen voldoen aan eisen: het vraagt om mensen die elkaar aanvullen, elkaar bevragen en samen scherp houden waar het om gaat: goede en beschikbare jeugdhulp.
Goed toezicht vraagt om mensen die elkaar aanvullen en scherp houden in het belang van de organisatie én de jeugdigen die van goede zorg afhankelijk zijn.
In het kort
| Onderdeel | Wat er verandert |
|---|---|
| Verplichting | Intern toezicht wordt verplicht voor jeugdzorgaanbieders > 10 (met verblijf) en > 25 (ambulant) |
| Onafhankelijkheid | Toezichthouders moeten onafhankelijk zijn van bestuur |
| Aantal leden | Minimaal drie natuurlijke personen |
| Termijnen | Vier jaar benoeming, één herbenoeming mogelijk |
| Ervaringslid | Bevordering van minimaal één lid met jeugdzorgervaring |
| Profielschets | Verplicht document voor samenstelling van de raad |
Op de hoogte blijven?
We volgen de verdere uitwerking van de regeling op de voet. Wil je weten wat de definitieve regels betekenen voor jouw organisatie?
Laat je e-mailadres achter via onze updatepagina, dan houden we je op de hoogte zodra er nieuws is of hulpmiddelen beschikbaar komen.
